گروهی از دانشمندان آلمانی یک گسل زمین‌شناسی عظیم به طول ۱,۵۰۰ کیلومتر را شناسایی کرده‌اند که از جنوب شرقی ترکیه تا شمال غربی ایران امتداد دارد. این کشف در چارچوب مطالعاتی درباره تأثیرات رشته‌کوه‌های زاگرس در عراق بر سطح زمین طی ۲۰ میلیون سال گذشته انجام شده است.
🔄 ریشه شکل‌گیری گسل و اثرات آن
به گفته پژوهشگران، این گسل در اثر کشیده شدن یک صفحه اقیانوسی باقی‌مانده از اقیانوس تتیس به سمت پایین شکل گرفته و باعث فرونشست‌های عمیق در پوسته زمین شده است.
پروفسور رناس کوشناو از دانشگاه گوتینگن، سرپرست این مطالعه، در خصوص این پدیده اظهار داشت: "این صفحه همچنان منطقه را به سمت پایین می‌کشد. حرکت این صفحه در نزدیکی ترکیه کم‌عمق‌تر می‌شود و ترک‌خوردگی آن از ترکیه تا عراق مانند پاره شدن صفحات یک تقویم گسترش یافته است."
⚠️ هشدار درباره خطر زلزله‌های بزرگ
ناجی گورور، زمین‌شناس برجسته ترکیه که پیش‌تر درباره خطرات زلزله در این منطقه هشدار داده بود، اهمیت این گسل را مورد بررسی قرار داده و تأکید کرده است که کمربند فشاری بیتلیس-زاگرس که این گسل در آن قرار دارد، از منطقه آدیامان تا حکاری امتداد یافته و مناطق مرتفعی از جمله کوه‌های جیلو را در بر می‌گیرد.
وی افزود: "این گسل مرز بین صفحه عربی و ساختار تکتونیکی پیچیده آناتولی شرقی را مشخص می‌کند. بخش شمالی این گسل در دسته مناطق فرورانش قرار می‌گیرد، در حالی که صفحه عربی در جنوب آن واقع شده است. در صورت فعال شدن، این گسل توانایی ایجاد زلزله‌های بسیار شدید را دارد."
⚡️ انباشت انرژی لرزه‌ای در منطقه
گورور هشدار داده است که در کمربند بیتلیس-زاگرس، انرژی لرزه‌ای زیادی ذخیره شده و این مسئله به دلیل انتقال فشار از گسل آناتولی شرقی تشدید شده است.
"این منطقه مقدار زیادی انرژی در خود ذخیره کرده و رفته‌رفته خطرناک‌تر می‌شود. شهرهایی مانند آدیامان، حکاری، بیتلیس، دیاربکر، ماردین، شانلی‌اورفا و سیرت که در جنوب این کمربند کوهستانی قرار دارند، به شدت در معرض خطر زلزله هستند. به همین دلیل بارها هشدار داده‌ام: شهرهای خود را برای زلزله آماده کنید."
🗓 ارتباط این گسل با زلزله‌های ۶ فوریه ۲۰۲۳
با وجود اینکه زمان وقوع زلزله‌های آینده مشخص نیست، گورور یادآوری کرده است که زلزله‌های ۶ فوریه ۲۰۲۳ که جنوب شرقی ترکیه را لرزاند، باعث جابجایی ۱۰ متری صفحه عربی به سمت شمال شد.
"این جابجایی، منطقه آناتولی شرقی را بیشتر تحت فشار قرار داده و میزان استرس تکتونیکی را افزایش داده است. احتمال وقوع زلزله‌های بزرگ‌تر در آینده را نباید نادیده گرفت
جمعه 26 بهمن 1403