جشن 17 آوریل (Turkish National Movement Day) یک روز مهم در تاریخ ترکیه است که به یاد روز آغاز کار مجلس بزرگ ملی ترکیه در 17 آوریل 1920 برگذار می‌شود. این روز به عنوان نمادی از آغاز رسمی جنبش ملی ترکیه و نخستین گام‌های تاسیس جمهوری ترکیه به رهبری مصطفی کمال آتاتورک شناخته می‌شود.
در اوایل قرن 20 میلادی، ترکیه تحت اشغال نیروهای خارجی قرار داشت و شرایط سیاسی و اقتصادی کشور بسیار بحرانی بود. پس از شکست امپراتوری عثمانی در جنگ جهانی اول، قدرت‌های بزرگ مانند بریتانیا، فرانسه، ایتالیا و یونان بخش‌هایی از سرزمین عثمانی را تحت کنترل خود درآوردند. در این شرایط، مردم ترکیه تحت رهبری مصطفی کمال آتاتورک و سایر رهبران ملی‌گرا به مقاومت علیه اشغالگران پرداختند.
یکی از اقدامات مهم در راستای مبارزات استقلال‌طلبانه، تشکیل مجلس بزرگ ملی ترکیه در آنکارا بود. این مجلس که در تاریخ 23 آوریل 1920 رسماً تشکیل شد، نخستین نماینده‌گان خود را برای وضع قوانین و دفاع از استقلال کشور برگزیدند. اما پیش از این تاریخ، در 17 آوریل 1920، مصطفی کمال آتاتورک به آنکارا وارد شد و برنامه‌ریزی‌های اولیه برای تشکیل مجلس را آغاز کرد. بنابراین، این روز به عنوان نماد آغاز رسمی حرکت ملی ترکیه در راستای استقلال و تغییر رژیم سیاسی از امپراتوری عثمانی به جمهوری ترکیه شناخته می‌شود.
پیشینه تاریخی:
پس از شکست امپراتوری عثمانی در جنگ جهانی اول (1914-1918) و امضای پیمان سب (1920)، قدرت‌های خارجی (بریتانیا، فرانسه، ایتالیا، یونان و سایر کشورهای متفقین) کنترل بخش‌هایی از سرزمین‌های عثمانی را به دست گرفتند. در همین زمان، بخش‌های مختلف کشور تحت اشغال نیروهای خارجی بودند. این وضعیت بحرانی، همراه با ضعف شدید حکومت مرکزی عثمانی، زمینه‌ای برای بروز جنبش ملی ترکیه شد.
در این شرایط، مصطفی کمال (آتاتورک) که یک فرمانده ارتش و شخصیت برجسته ملی بود، به رهبری حرکت ملی ترکیه برخاست. آتاتورک و همراهانش به دنبال ایجاد یک ترکیه مستقل و جدید بودند که دیگر تحت تسلط قدرت‌های خارجی و سیستم سلطنتی عثمانی نباشد.
تشکیل مجلس بزرگ ملی ترکیه:
در حالی که بسیاری از سرزمین‌های ترکیه تحت اشغال بودند، آتاتورک به همراه دیگر رهبران جنبش ملی، تصمیم به تشکیل یک نهاد سیاسی جدید گرفتند که در آن تصمیمات کلیدی برای آینده کشور اتخاذ شود. این نهاد در ابتدا به عنوان “مجلس ملی آنکارا” شناخته شد. مجلس بزرگ ملی ترکیه در 23 آوریل 1920 رسماً تأسیس شد.
اما پیش از این تاریخ، در 17 آوریل 1920، آتاتورک به آنکارا سفر کرده بود تا شرایط را برای تشکیل این مجلس آماده کند. ورود آتاتورک به آنکارا در 17 آوریل نمادین و مهم بود، چرا که آنکارا به عنوان پایتخت جنبش ملی انتخاب شد و نه استانبول که تحت سلطه نیروهای اشغالگر قرار داشت.
حرکت ملی ترکیه:
با تأسیس مجلس بزرگ ملی ترکیه در 23 آوریل 1920، آتاتورک و دیگر رهبران حرکت ملی توانستند از داخل کشور تصمیماتی مهم برای مقابله با اشغالگران و تشکیل یک جمهوری جدید اتخاذ کنند. این تصمیمات شامل برنامه‌ریزی برای مقابله با نیروهای اشغالگر، ایجاد یک ارتش ملی برای دفاع از کشور و تصویب قوانین جدید بود.
جنبش ملی ترکیه به سرعت در حال گسترش بود و مقاومت‌های نظامی مختلفی در برابر اشغالگران در مناطق مختلف کشور به راه افتاد. در نهایت، با موفقیت‌های نظامی در جنگ استقلال ترکیه (1919-1922)، و شکست نیروهای اشغالگر، آتاتورک توانست جمهوری ترکیه را در 29 اکتبر 1923 اعلام کند و نظام سلطنتی عثمانی را پایان دهد.
اهمیت روز 17 آوریل:
روز 17 آوریل در تاریخ ترکیه به عنوان نقطه عطفی در حرکت ملی و استقلال‌طلبی مردم این کشور به شمار می‌آید. این روز نماد آغاز تلاشی هماهنگ و مدون برای مقابله با اشغالگری و تشکیل یک جمهوری مدرن است. از این رو، اگرچه به طور رسمی این روز به عنوان یک تعطیلی ملی شناخته نمی‌شود، اما در محافل تاریخی و ملی ترکیه همواره با احترام یاد می‌شود.
روابط با جمهوری ترکیه:
تأسیس مجلس بزرگ ملی ترکیه در 17 آوریل و پس از آن در 23 آوریل به عنوان آغاز فرآیند ایجاد جمهوری ترکیه شناخته می‌شود. آتاتورک پس از پایان جنگ استقلال و تاسیس جمهوری، مجموعه اصلاحات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بزرگی را در کشور به اجرا گذاشت. این اصلاحات شامل تغییرات فرهنگی، آموزشی، حقوقی و اقتصادی بود که هدف اصلی آنها مدرن‌سازی ترکیه و رهایی آن از سنت‌های قدیمی امپراتوری عثمانی بود.
در نهایت، جشن 17 آوریل و یادآوری آن به عنوان بخشی از تاریخ حرکت ملی ترکیه، اهمیت بسیاری دارد، چرا که این روز مبدا ایجاد جمهوری ترکیه، یکی از موفق‌ترین تجربیات تحولات سیاسی قرن 20 بود.